6 ตัวอย่างสารเคมีทั่วไป ที่พบได้ในบ้านและโรงงาน

สารเคมีเป็นสิ่งที่อยู่รอบตัวเราในชีวิตประจำวัน ไม่ว่าจะในบ้าน โรงงานอุตสาหกรรม หรือแม้กระทั่งในสำนักงาน หลายคนอาจไม่ทันคิดว่า สิ่งของธรรมดาที่ใช้อยู่ ล้วนเกี่ยวข้องกับ สารเคมีทั่วไป ทั้งสิ้น บทความนี้จะพาคุณมารู้จักกับ 6 ตัวอย่างสารเคมีทั่วไป ที่พบได้บ่อย พร้อมอธิบายแหล่งที่มา คุณสมบัติ การใช้งาน และข้อควรระวัง เพื่อเสริมความรู้ด้าน เคมีโรงงาน และความปลอดภัยในชีวิตประจำวัน

---

โซเดียมไฮดรอกไซด์ (NaOH)

ชื่อสามัญ: ด่างโซดาไฟ, โซดาไฟเกล็ด

ลักษณะทั่วไป:
เป็นสารประกอบประเภทเบส (Strong alkali) มีลักษณะเป็นของแข็งสีขาวในรูปเกล็ด เม็ด หรือผง สามารถดูดความชื้นจากอากาศได้ดี เมื่อละลายน้ำจะเกิดความร้อนสูง ทำให้ละลายไขมันและโปรตีนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

แหล่งที่พบ

✅ ในบ้าน

• น้ำยาล้างท่ออุดตัน (เจือจาง)

✅ ในโรงงาน

• โรงงานผลิตสบู่และผงซักฟอก

• โรงงานเคมีอุตสาหกรรมทั่วไป

• โรงงานกระดาษและสิ่งทอ (ใช้แยกเส้นใยเซลลูโลส)

---

การใช้งาน สารเคมีทั่วไป

🔹 ผลิตสบู่และผงซักฟอก
ใช้ในกระบวนการสะพอนิฟิเคชัน (Saponification) ที่ทำปฏิกิริยากับไขมันหรือน้ำมันพืชเพื่อสร้างสบู่และกลีเซอรอล

🔹 ทำความสะอาดท่อระบายน้ำ
ความเป็นด่างสูงของโซดาไฟช่วยเปลี่ยนไขมันอุดตันในท่อให้กลายเป็นสบู่และชะล้างออกได้ง่าย

🔹 ในโรงงานเคมีโรงงานทั่วไป
ใช้ปรับค่า pH ในบ่อบำบัดน้ำเสีย ผลิตสารเคมีอื่น เช่น โซเดียมไฮโปคลอไรท์ (NaOCl) ซึ่งเป็นน้ำยาฟอกขาว และใช้ในกระบวนการสังเคราะห์เคมีอีกหลากหลาย

---

ข้อควรระวัง

⚠️ อันตราย:
โซเดียมไฮดรอกไซด์เป็นสารกัดกร่อนรุนแรง หากสัมผัสถูกผิวหนังจะทำให้แสบร้อน ระคายเคือง หรือเกิดแผลไหม้เคมี หากเข้าตาจะทำให้ตาบอดถาวร และหากสูดดมฝุ่นผงเข้มข้นอาจทำให้ทางเดินหายใจอักเสบ

🛡 การป้องกัน:
ควรใส่ถุงมือยางหนา แว่นตานิรภัย และเสื้อผ้ามิดชิดทุกครั้งที่ใช้ หากต้องละลายน้ำ ควรเทโซดาไฟลงในน้ำช้าๆ เพื่อป้องกันการกระเด็นเพราะเกิดความร้อนสูงทันที

---

คลอรีน (Chlorine) คืออะไร?

คลอรีน (Chlorine) เป็นธาตุในหมู่ฮาโลเจน มีสถานะเป็นก๊าซสีเขียวอมเหลืองที่มีกลิ่นฉุนรุนแรง แต่ในเชิงพาณิชย์มักจำหน่ายในรูป คลอรีนผงหรือคลอรีนน้ำ ซึ่งเป็นสารประกอบคลอรีนที่สามารถละลายน้ำเพื่อปล่อยคลอรีนอิสระออกมาใช้ในการฆ่าเชื้อได้

แหล่งที่พบ

✅ ในชีวิตประจำวันและโรงงาน

• ระบบบำบัดน้ำในโรงงานอุตสาหกรรม

• สระว่ายน้ำ (รักษาความสะอาดและใสของน้ำ)

• น้ำยาฆ่าเชื้อทำความสะอาดพื้น โรงงานอาหารและโรงแรม

---

การใช้งานหลัก

🔬 1. ฆ่าเชื้อโรคในน้ำประปา
คลอรีนใช้ฆ่าเชื้อโรค แบคทีเรีย ไวรัส และจุลินทรีย์ในน้ำดื่ม เพื่อให้ได้น้ำสะอาดปลอดภัยต่อการบริโภค

🏊 2. รักษาสระว่ายน้ำ
ช่วยกำจัดเชื้อโรคและตะไคร่น้ำ ทำให้น้ำใส ไม่มีสีเขียวจากสาหร่าย และป้องกันโรคติดต่อทางผิวหนัง

🏭 3. ระบบบำบัดน้ำเสียอุตสาหกรรม
ใช้กำจัดเชื้อโรคในน้ำทิ้งก่อนปล่อยออกสู่สิ่งแวดล้อม ลดการปนเปื้อนแบคทีเรียและสารอินทรีย์

🧴 4. น้ำยาฆ่าเชื้อพื้นผิว
ในรูปสารละลายโซเดียมไฮโปคลอไรท์ (NaOCl) สำหรับล้างพื้น โรงฆ่าสัตว์ โรงงานอาหาร และโรงพยาบาล

---

ข้อควรระวังในการใช้

⚠️ อันตรายต่อสุขภาพ

• คลอรีนมีกลิ่นฉุนจัด หากสูดดมโดยตรงจะระคายเคืองจมูก คอ ปอด ทำให้ไอ หายใจลำบาก หรือถึงขั้นเป็นอันตรายต่อระบบทางเดินหายใจ

🛡 การป้องกัน

• ใช้ในที่อากาศถ่ายเทสะดวก

• สวมถุงมือยาง แว่นตา และหน้ากากกรองไอระเหยเมื่อจัดการกับคลอรีนผงหรือน้ำเข้มข้น

🚨 กรณีเกิดอุบัติเหตุ

• หากสูดดมมากเกินไป รีบนำผู้ป่วยออกสู่ที่อากาศบริสุทธิ์

• หากเข้าตา ล้างด้วยน้ำสะอาดอย่างน้อย 15 นาที แล้วรีบพบแพทย์

---

ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ (H₂O₂) คืออะไร?

ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ (H₂O₂) หรือที่รู้จักกันทั่วไปว่า น้ำยาออกซิเจน หรือ น้ำยาฟอกขาว เป็นของเหลวไม่มีสี มีฤทธิ์ออกซิไดซ์แรง สามารถฆ่าเชื้อ ฟอกขาว หรือกำจัดกลิ่นได้ดี จัดเป็น สารเคมีทั่วไป ที่พบได้ทั้งในบ้านและโรงงานอุตสาหกรรม

ลักษณะทางกายภาพ

• ของเหลวใส ไม่มีสี

• มีกลิ่นเฉพาะตัวเล็กน้อย

• ความเข้มข้นสูงอาจทำให้เกิดการกัดกร่อน

แหล่งที่พบ

✅ ในบ้าน

• น้ำยาล้างแผล (ความเข้มข้นประมาณ 3%)

• น้ำยาซักผ้าขาวหรือดับกลิ่น (ความเข้มข้นต่ำ)

✅ ในโรงงาน

• อุตสาหกรรมฟอกผ้าและสิ่งทอ: ใช้ฟอกสีผ้าฝ้ายหรือเส้นใยให้ขาวสะอาด

• อุตสาหกรรมฟอกกระดาษ: ใช้ฟอกเยื่อกระดาษแทนคลอรีนเพื่อลดการปล่อยสารพิษ

• โรงงานเคมีโรงงานทั่วไป: ใช้ในกระบวนการออกซิไดซ์หรือกำจัดสิ่งปนเปื้อน

---

การใช้งาน

1. ฆ่าเชื้อบาดแผล (3%)
   ใช้ล้างแผลเล็กน้อยเพื่อกำจัดเชื้อโรค แต่อาจทำให้รู้สึกแสบ เพราะเกิดฟองออกซิเจนที่ช่วยยับยั้งแบคทีเรีย

2. ฟอกขาวในอุตสาหกรรม
   ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ความเข้มข้นสูง (35-50%) ใช้ฟอกผ้าและเยื่อกระดาษให้ขาว โดยไม่ทิ้งสารพิษตกค้างเท่าคลอรีน

3. ฆ่าเชื้อโรคและดับกลิ่น
   ใช้ผสมกับน้ำทำความสะอาดพื้นที่พื้นผิวต่างๆ หรือกำจัดกลิ่นอับในบ้าน

---

ข้อควรระวัง

⚠️ อันตรายจากการใช้งาน

• ความเข้มข้นสูงเป็นสารกัดกร่อน ทำให้ผิวหนังไหม้ ระคายเคืองตา และเยื่อบุจมูก

• ห้ามรับประทานเด็ดขาด เพราะอาจเกิดอันตรายต่อระบบทางเดินอาหาร

• หากเข้าตา ให้ล้างด้วยน้ำสะอาดทันทีอย่างน้อย 15 นาที และรีบพบแพทย์

---

แอมโมเนีย (NH₃)

ชื่อสามัญ

น้ำยาแอมโมเนีย, แอมโมเนียน้ำ

ลักษณะทั่วไป

แอมโมเนียเป็นก๊าซไม่มีสี มีกลิ่นฉุนรุนแรง ละลายน้ำได้ดีจนเกิดเป็นแอมโมเนียน้ำ (Ammonia solution) ซึ่งมีความเป็นด่างอ่อน เมื่อสูดดมจะรู้สึกแสบจมูกและตา ระคายเคืองระบบทางเดินหายใจได้

แหล่งที่พบ

✅ ในบ้าน

• น้ำยาล้างกระจก: ใช้ผสมน้ำทำความสะอาดกระจก ให้ความใสเงางามโดยไม่ทิ้งคราบ

• น้ำยาทำความสะอาดครัว: ผสมในสูตรน้ำยาทำความสะอาดเพื่อลดคราบไขมันและกลิ่นไม่พึงประสงค์

✅ ในโรงงานอุตสาหกรรม

• ระบบทำความเย็น (Refrigeration): ใช้เป็นสารทำความเย็นในระบบคอมเพรสเซอร์ โดยเฉพาะในโรงงานอาหารแช่เย็นและแช่แข็ง เพราะมีประสิทธิภาพในการดูดซับความร้อนสูง และมีราคาถูกเมื่อเทียบกับสารทำความเย็นอื่น

---

การใช้งาน

1. ในครัวเรือน

   • ผสมกับน้ำใช้เช็ดกระจก หน้าต่าง กระจกห้องน้ำ ให้เงาใสและกำจัดคราบสบู่

   • ล้างพื้นหรือผิวเคาน์เตอร์ครัวเพื่อลดคราบไขมัน (ต้องผสมน้ำให้เจือจางก่อนใช้งาน)

2. ในโรงงานอุตสาหกรรม

   • ใช้เป็น สารทำความเย็น (Refrigerant) ในเครื่องทำความเย็นอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ เช่น ห้องเย็นเก็บอาหารทะเล เนื่องจากมีประสิทธิภาพสูงและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากกว่าสารทำความเย็นคลอโรฟลูออโรคาร์บอน (CFC)

---

ข้อควรระวัง

⚠️ อันตรายต่อสุขภาพ

• แอมโมเนียเป็นสารระเหยง่าย หากสูดดมในปริมาณมากจะก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อจมูก ตา และทางเดินหายใจ

• การสัมผัสกับสารเข้มข้นโดยตรงอาจทำให้ผิวหนังแห้ง แตก ระคายเคือง หรือไหม้เคมีได้

🛡 วิธีป้องกัน

• ใช้งานในที่อากาศถ่ายเทดี หรือเปิดพัดลมดูดอากาศ

• สวมถุงมือยางและแว่นตานิรภัยเมื่อจัดการสารเข้มข้น

• จัดเก็บในภาชนะปิดสนิท ห่างจากแหล่งความร้อนหรือประกายไฟ เพราะในกรณีที่เป็นก๊าซแรงดันสูงอาจระเบิดได้

---

เมทานอล (C2H5OH)

ชื่อสามัญ

เอทิลแอลกอฮอล์, แอลกอฮอล์ 70-95%

ลักษณะทางกายภาพ

เอทานอลเป็นของเหลวใส ไม่มีสี ระเหยง่าย มีกลิ่นเฉพาะตัว ติดไฟได้ดี ให้เปลวไฟสีฟ้าเมื่อเผาไหม้ และละลายน้ำได้ทุกอัตราส่วน

แหล่งที่พบ

✅ ในชีวิตประจำวัน

• น้ำยาฆ่าเชื้อมือ: เจลแอลกอฮอล์ล้างมือส่วนใหญ่มีเอทานอลเป็นส่วนผสมหลัก เนื่องจากมีฤทธิ์ฆ่าเชื้อได้ดี

• น้ำยาล้างเครื่องมือแพทย์: ใช้ความเข้มข้น 70-95% ในการฆ่าเชื้อเครื่องมือทางการแพทย์และพื้นผิว

✅ ในโรงงาน

• โรงงานผลิตเครื่องสำอาง: เป็นตัวทำละลายในน้ำหอมและผลิตภัณฑ์ดูแลผิวต่างๆ เช่น สเปรย์, โทนเนอร์

• อุตสาหกรรมอาหารและยา: ใช้เป็นสารละลายสกัดสารสำคัญจากสมุนไพร

---

การใช้งานหลัก

🔬 1. ฆ่าเชื้อโรค

• ใช้ฆ่าเชื้อโรคที่มือและพื้นผิว ช่วยลดการแพร่กระจายของเชื้อไวรัสและแบคทีเรีย

💄 2. เป็นสารตั้งต้นการผลิตเครื่องสำอางและน้ำหอม

• ทำหน้าที่เป็นตัวทำละลาย (Solvent) ช่วยให้สารแต่งกลิ่นผสมเข้ากันได้ดี

⚗ 3. ใช้เป็นเชื้อเพลิงแอลกอฮอล์

• ใช้ในเตาแอลกอฮอล์ ห้องปฏิบัติการ และเป็นสารเติมแต่งในน้ำมันเชื้อเพลิง (Gasohol)

---

ข้อควรระวัง

⚠️ ติดไฟง่ายมาก

• จุดวาบไฟต่ำ (~13°C) ต้องเก็บในภาชนะปิดสนิท ห่างจากความร้อน เปลวไฟ หรือประกายไฟ

👃 ระวังการสูดดม

• หากสูดดมในปริมาณมาก อาจทำให้ระคายเคืองทางเดินหายใจ เวียนหัว หรือมึนเมา

🚫 ห้ามใช้ในงานฆ่าเชื้อบางประเภทโดยตรง

• เพราะอาจทำให้ผิวแห้ง แตก ระคายเคือง หากใช้บ่อยโดยไม่ทาครีมบำรุง

---

โซเดียมไบคาร์บอเนต (NaHCO₃)

ชื่อสามัญ

เบกกิ้งโซดา, ผงฟู (ส่วนประกอบหนึ่ง), โซดาทำขนม

ลักษณะทางกายภาพ

เป็นผงสีขาว ไม่มีกลิ่น ละลายน้ำได้เล็กน้อย มีรสเค็มเล็กน้อย และมีฤทธิ์เป็นด่างอ่อน เมื่อโดนกรดจะเกิดการแตกตัวปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์

แหล่งที่พบ

✅ ในบ้าน

• ห้องครัว: เป็นส่วนผสมหลักในเบกกิ้งโซดาใช้ทำเค้ก คุกกี้ ขนมปัง

• ห้องน้ำ: ใช้ทำความสะอาดพื้น สุขภัณฑ์ และดับกลิ่นอับ

✅ ในอุตสาหกรรม

• อุตสาหกรรมอาหารและเบเกอรี่: ใช้เป็นสารขึ้นฟู (Leavening agent) ช่วยให้แป้งขนมฟูและนุ่ม

• อุตสาหกรรมเคมี: ใช้ควบคุม pH ในกระบวนการผลิต

• งานทำความสะอาดโรงงาน: ขัดคราบสนิม คราบไขมัน และดับกลิ่นในโรงอาหาร

---

การใช้งานหลัก

🍞 1. ทำขนมและเบเกอรี่
เมื่อผสมกับกรด (เช่น น้ำมะนาว นมเปรี้ยว) จะปล่อยก๊าซ CO₂ ทำให้ขนมฟู เบา และเนื้อนุ่ม

🧽 2. ทำความสะอาด
เนื่องจากมีฤทธิ์ด่างอ่อน สามารถขจัดคราบไขมัน คราบฝังแน่นบนเตาแก๊ส ซิงค์ หรือสุขภัณฑ์ได้อย่างปลอดภัย

🚫 3. ดับกลิ่น
โรยในรองเท้า ถังขยะ หรือแช่ในตู้เย็นเพื่อลดกลิ่นอับและดูดความชื้น

🧪 4. ใช้ในเคมีโรงงาน
ใช้ควบคุมค่าความเป็นกรด-ด่าง (pH buffer) ในกระบวนการผลิตอาหารและยา

---

ข้อควรระวัง

⚠️ โดยทั่วไปจัดเป็นสารปลอดภัย แต่หากรับประทานในปริมาณมากเกินไปอาจทำให้

• มีอาการคลื่นไส้ ท้องอืด ท้องเสีย

• ในผู้ป่วยโรคไตและหัวใจ ควรหลีกเลี่ยงการบริโภคโซเดียมส่วนเกิน

---

สรุป

จาก 10 ตัวอย่างสารเคมีทั่วไป ข้างต้น จะเห็นว่าแม้จะเป็นสารเคมีที่ใช้ประจำวัน แต่ก็มีความเสี่ยงและข้อควรระวังในการใช้งาน โดยเฉพาะใน เคมีโรงงาน ที่ใช้สารเคมีในปริมาณมากและเข้มข้น การจัดเก็บ การใช้งาน และการกำจัดสารเคมีต้องเป็นไปตามมาตรฐานความปลอดภัย เพื่อป้องกันอันตรายต่อผู้ปฏิบัติงานและสิ่งแวดล้อม

หากคุณต้องการข้อมูลเชิงลึกด้าน เคมีโรงงาน เพิ่มเติม เช่น ความเข้มข้นที่เหมาะสม MSDS การจัดเก็บและการกำจัดของสารเคมีเหล่านี้ เพื่อพัฒนาความรู้ในงานขายเคมีและงานคอนเทนต์ของคุณ โปรดแจ้งมาได้ทุกเมื่อ ฉันจะจัดทำเนื้อหาเชิงเทคนิคเต็มรูปแบบให้ต่อเนื่องในสัปดาห์นี้.

 

สนใจติดต่อ เวิลด์เคมีคอล กรุ๊ป ผู้นําด้านการจําหน่ายและนำเข้า สารเคมีภัณฑ์ เคมีภัณฑ์อุตสาหกรรม ขนาดใหญ่ และ ขนาดย่อม ประเภท เคมีอุตสาหกรรม เคมีทําความสะอาด เคมีสระว่ายน้ำ เคมีบำบัดน้ำ เคมีงานปั้น-งานหล่อ เคมีอาหาร กลิ่น สารสกัด สี น้ำหอม เคมีเครื่องสำอาง อาทิ กลีเซอรีน โซดาไฟเกล็ด โซเดียมเมต้าไบซัลไฟต์ เอทิลแอลกอฮอล์ ฯลฯ สารพัดด้านเคมี เวิลด์เคมิคอล กรุ๊ป พร้อมให้บริการและให้ปรึกษากับลูกค้าทุกท่าน

สนใจสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่

Line ID : @worldchemical
Facebook : https://www.facebook.com/chemical.chiangmai
เว็บไซต์ : www.worldchemical.co.th
โทร : 053 204 446-7