🧪 รู้ไหม? เครื่องมือวิทยาศาสตร์แต่ละชนิดใช้ทำอะไร

เมื่อพูดถึงคำว่า “เครื่องมือวิทยาศาสตร์” หลายคนอาจนึกถึงห้องทดลองสีขาวที่เต็มไปด้วยขวดแก้ว หลอดทดลอง และเครื่องมือมากมาย แต่รู้ไหมว่า เครื่องมือวิทยาศาสตร์แต่ละชนิดในห้องแล็บไม่ได้มีไว้เพื่อความสวยงามเท่านั้น ทุกชิ้นมีหน้าที่เฉพาะตัวที่ช่วยให้นักวิทยาศาสตร์ นักเรียน หรือแม้แต่ช่างเทคนิค สามารถทดลอง วิเคราะห์ และวัดผลได้อย่างแม่นยำ

บทความนี้เครื่องมือวิทยาศาสตร์จะพาคุณไปรู้จักเครื่องมือวิทยาศาสตร์ยอดนิยมที่พบได้บ่อยในห้องแล็บ พร้อมอธิบายว่าแต่ละชนิด “ใช้ทำอะไร” และ “ควรใช้อย่างไรให้ถูกต้อง”

🔬 1. บีกเกอร์ (Beaker)

บีกเกอร์ เป็นแก้วทรงกระบอก มีปากเทสำหรับเทของเหลวได้สะดวก ทำจาก แก้วบอโรซิลิเกต (Borosilicate glass) ที่ทนความร้อนสูง ใช้ในการผสมสาร เคี่ยวสาร หรืออุ่นสารบนตะเกียงแอลกอฮอล์

การใช้งานหลัก:

  • ผสมสารเคมี

  • อุ่นสารหรือต้มสาร

  • เป็นภาชนะรองรับสารระหว่างการทดลอง

ข้อควรระวัง:
ไม่ควรใช้บีกเกอร์ในการวัดปริมาตรอย่างแม่นยำ เพราะมีค่าความคลาดเคลื่อนสูงกว่ากระบอกตวงหรือปิเปต

⚗️ 2. ขวดรูปชมพู่ (Erlenmeyer Flask)

ขวดรูปชมพู่ หรือที่เรียกว่า ขวดคอนิค (Conical Flask) มีลักษณะคอแคบ ฐานกว้าง ใช้สำหรับเขย่าสารเคมีโดยไม่หกเลอะเทอะ เหมาะกับการหมัก การทำปฏิกิริยาที่ต้องปิดฝา หรือใช้กับเครื่องเขย่า (Shaker)

การใช้งานหลัก:

  • ผสมสารโดยการเขย่า

  • หมักจุลินทรีย์ (ในงานชีววิทยา)

  • เก็บสารระหว่างทดลองที่ต้องปิดฝา

เคล็ดลับ:
หากต้องใช้กับเครื่องเขย่า ควรใช้ฝาจุกยางหรือจุกฝ้ายอุดปากขวด เพื่อให้อากาศเข้าได้แต่ไม่ปนเปื้อนสิ่งสกปรก

🧫 3. จานเพาะเชื้อ (Petri Dish)

จานเพาะเชื้อ ทำจากแก้วหรือพลาสติกใส ใช้สำหรับเพาะเลี้ยงจุลินทรีย์ เห็ดรา หรือแบคทีเรียบนอาหารเลี้ยงเชื้อ (Agar)

การใช้งานหลัก:

  • เพาะเลี้ยงเชื้อแบคทีเรีย

  • ใช้ในการทดสอบความสะอาดของพื้นผิว

  • ใช้ในงานวิจัยทางชีววิทยาและอาหาร

ข้อควรระวัง:
ควรปิดฝาให้มิดชิด และฆ่าเชื้อด้วยแอลกอฮอล์หรือเครื่องนึ่งฆ่าเชื้อ (Autoclave) หลังการใช้งาน

🧪 4. หลอดทดลอง (Test Tube)

หลอดทดลองคืออุปกรณ์พื้นฐานที่ขาดไม่ได้ในทุกห้องแล็บ ใช้สำหรับผสมสาร ทดสอบปฏิกิริยาเคมี หรือเก็บตัวอย่างปริมาณน้อย

การใช้งานหลัก:

  • ทดสอบปฏิกิริยาเคมี

  • อุ่นสารด้วยเปลวไฟ

  • เก็บสารตัวอย่าง

คำแนะนำ:
เมื่ออุ่นสารในหลอดทดลอง ควรจับด้วยคีมจับหลอดทดลอง และหันปากหลอดไปทางที่ไม่มีคนอยู่

🧴 5. กระบอกตวง (Graduated Cylinder)

เครื่องมือวัดปริมาตรของเหลวอย่างแม่นยำกว่าบีกเกอร์ มีหลายขนาดตั้งแต่ 10 mL จนถึง 1 L ใช้ในงานวัดและผสมสารเคมีที่ต้องการความเที่ยงตรง

การใช้งานหลัก:

  • วัดปริมาตรของเหลว

  • เตรียมสารละลายตามสูตรที่กำหนด

เทคนิคการวัดที่ถูกต้อง:
อ่านค่าที่ระดับ “ส่วนโค้งล่างของผิวของเหลว” (Meniscus) โดยวางสายตาให้ขนานกับระดับของเหลว

🧫 6. ปิเปต (Pipette) และ บิวเรต (Burette)

ปิเปต ใช้ดูดของเหลวในปริมาตรที่แน่นอน เช่น 10 mL หรือ 25 mL ส่วน บิวเรต ใช้ปล่อยของเหลวออกทีละน้อยในปฏิกิริยาการไทเทรต (Titration)

การใช้งานหลัก:

  • ปิเปต: ดูดสารในปริมาณคงที่เพื่อผสมสาร

  • บิวเรต: หยดสารอย่างแม่นยำเพื่อหาค่าความเข้มข้นของสารละลาย

เคล็ดลับ:
ใช้ ลูกยางดูดสาร (Rubber Bulb) แทนการดูดด้วยปาก เพื่อความปลอดภัยจากสารเคมีที่อาจเป็นพิษ

🌡️ 7. เทอร์โมมิเตอร์ (Thermometer)

เครื่องมือวัดอุณหภูมิ มีทั้งแบบปรอทและแบบดิจิทัล ใช้ควบคุมอุณหภูมิในการทดลอง เช่น การต้ม การกลั่น หรือการหมัก

การใช้งานหลัก:

  • วัดอุณหภูมิของของเหลวหรือสารละลาย

  • ใช้ในเครื่องควบคุมอุณหภูมิ เช่น ตู้อบ (Incubator)

หมายเหตุ:
หลีกเลี่ยงการใช้เทอร์โมมิเตอร์ปรอทกับสารเคมีเข้มข้น เพราะอาจเกิดปฏิกิริยาและทำให้หลอดแตก

🔥 8. ตะเกียงแอลกอฮอล์ (Alcohol Lamp) และ ตะเกียงบุนเสน (Bunsen Burner)

เครื่องให้ความร้อนในห้องทดลอง

  • ตะเกียงแอลกอฮอล์ ให้เปลวไฟอ่อน เหมาะกับงานทั่วไป

  • ตะเกียงบุนเสน ใช้แก๊ส ให้ความร้อนสูง เหมาะกับงานเคมีขั้นสูง

การใช้งานหลัก:

  • อุ่นหรือเคี่ยวสาร

  • เผาฆ่าเชื้ออุปกรณ์โลหะ

  • ใช้ในงานวิเคราะห์ทางเคมี เช่น การทดสอบเปลวไฟ

ข้อควรระวัง:
อย่าเติมแอลกอฮอล์ขณะตะเกียงยังร้อน และควรทำงานในพื้นที่ระบายอากาศได้ดี

⚖️ 9. เครื่องชั่งสาร (Balance)

เครื่องชั่งสารเคมีเป็นอุปกรณ์ที่ใช้วัดน้ำหนักของสาร มีทั้งแบบ เครื่องชั่งสองแขน (Analytical Balance) และ เครื่องชั่งดิจิทัล (Electronic Balance)

การใช้งานหลัก:

  • ชั่งสารให้ได้ปริมาณตามสูตร

  • ใช้ในงานวิเคราะห์หาปริมาณสาร

  • ชั่งตัวอย่างก่อนการทดลอง

เคล็ดลับ:
ควรใช้กระดาษรองชั่ง หรือบีกเกอร์เล็กๆ เพื่อป้องกันการปนเปื้อนและความเสียหายต่อเครื่อง

💧 10. เครื่องดูดสารและหลอดหยด (Dropper / Pipette Filler)

ใช้ดูดสารเคมีในปริมาณเล็กน้อย เช่น หยดสารทดสอบ หรือเติมน้ำยาในปฏิกิริยาทางเคมี

การใช้งานหลัก:

  • หยดสารทดสอบปฏิกิริยาเคมี

  • เติมน้ำยาหรือสารลงในหลอดทดลอง

  • ใช้ในงานชีววิทยาเพื่อเติมอาหารเลี้ยงเชื้อ

🧫 11. กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

เครื่องมือสำคัญในงานวิทยาศาสตร์ชีวภาพ ใช้ส่องดูวัตถุขนาดเล็ก เช่น เซลล์ เนื้อเยื่อ หรือแบคทีเรีย

การใช้งานหลัก:

  • ใช้ในห้องแล็บชีววิทยา โรงเรียน มหาวิทยาลัย

  • ตรวจสอบโครงสร้างจุลชีพหรือเซลล์พืช-สัตว์

  • ใช้ในงานแพทย์และอาหาร

ชนิดของกล้องจุลทรรศน์:

  • กล้องจุลทรรศน์แบบใช้แสง (Light Microscope)

  • กล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน (Electron Microscope)

🧊 12. ตู้อบและตู้อบเย็น (Incubator / Refrigerator)

เครื่องควบคุมอุณหภูมิในการเก็บตัวอย่างหรือเพาะเลี้ยงเชื้อ

  • ตู้อบ (Incubator): ควบคุมอุณหภูมิอุ่น (เช่น 37°C) เพื่อเพาะเลี้ยงแบคทีเรีย

  • ตู้อบเย็น (Refrigerator): เก็บตัวอย่างหรือสารเคมีที่ไวต่อความร้อน

🧪 13. เครื่องกลั่น (Distillation Apparatus)

ใช้ในการแยกของเหลวออกจากกันโดยอาศัยจุดเดือดที่ต่างกัน เช่น การแยกเอทานอลจากน้ำ หรือการทำน้ำกลั่น

ส่วนประกอบหลัก:

  • ขวดกลั่น (Flask)

  • คอนเดนเซอร์ (Condenser)

  • ตัวรับสาร (Receiver)

💨 14. เครื่องดูดควัน (Fume Hood)

เป็นตู้ที่ใช้ควบคุมกลิ่นและควันพิษจากสารเคมี เพื่อป้องกันการสูดดมสารอันตราย

การใช้งานหลัก:

  • ใช้เมื่อต้องทำปฏิกิริยาเคมีที่เกิดควันหรือกลิ่นแรง

  • ช่วยระบายอากาศและกรองไอสารเคมีออกนอกห้องทดลอง

🧬 15. เครื่องปั่นเหวี่ยง (Centrifuge)

เครื่องหมุนแยกสารโดยอาศัยแรงเหวี่ยง เช่น การแยกเซลล์ แยกตะกอน หรือแยกส่วนประกอบของเลือด

การใช้งานหลัก:

  • ใช้ในห้องแล็บชีววิทยาและการแพทย์

  • แยกของแข็งออกจากของเหลว

  • ใช้เตรียมตัวอย่างก่อนการตรวจวิเคราะห์

⚗️ 16. เครื่องกวนสาร (Magnetic Stirrer)

ใช้แม่เหล็กหมุนกวนสารละลายให้เข้ากันโดยไม่ต้องใช้มือ ลดการปนเปื้อน และควบคุมความเร็วการกวนได้อย่างแม่นยำ

นิยมใช้ในงาน:
การเตรียมสารละลาย การละลายสารเคมี การทดสอบคุณสมบัติของของเหลว

💡 17. ตาชั่งวิเคราะห์ความละเอียดสูง (Analytical Balance)

เครื่องชั่งชนิดพิเศษที่สามารถวัดได้ละเอียดถึง 0.0001 กรัม เหมาะกับการวิเคราะห์ทางเคมีที่ต้องการความแม่นยำสูง

ข้อควรระวัง:
ต้องตั้งบนโต๊ะที่มั่นคง ไม่มีแรงสั่นสะเทือน และควรอยู่ในห้องที่มีอุณหภูมิคงที่

🧯 18. เครื่องมือเพื่อความปลอดภัยในห้องแล็บ

นอกจากอุปกรณ์ทดลองแล้ว “ความปลอดภัย” คือหัวใจสำคัญของงานวิทยาศาสตร์
อุปกรณ์ที่ควรมี ได้แก่:

  • ถังดับเพลิง

  • ชุดปฐมพยาบาล

  • แว่นตานิรภัย

  • ถุงมือยางกันสารเคมี

  • เสื้อกาวน์ป้องกันเปื้อน

 

 

 

 

💬 สรุป: เครื่องมือวิทยาศาสตร์แต่ละชิ้น มีความหมายมากกว่าที่คิด

เครื่องมือวิทยาศาสตร์ไม่ได้เป็นเพียงของใช้ในห้องแล็บ แต่เป็น “กุญแจสำคัญ” ที่เปิดประตูสู่ความเข้าใจธรรมชาติ ทุกการทดลองต้องอาศัยความแม่นยำ ความรู้ และความปลอดภัย

ติดต่อสั่งซื้อสินค้าเลือกซื้อ

สนใจติดต่อ เวิลด์เคมีคอล กรุ๊ป ผู้นําด้านการจําหน่ายและนำเข้า สารสารเคมี สารเคมีอุตสาหกรรม ขนาดใหญ่ และ ขนาดย่อม ประเภท เคมีอุตสาหกรรม เคมีทําความสะอาด เคมีสระว่ายน้ำ เคมีบำบัดน้ำ เคมีงานปั้น-งานหล่อ เคมีอาหาร กลิ่น สารสกัด สี น้ำหอม เคมีเครื่องสำอาง อาทิ กลีเซอรีน โซดาไฟเกล็ด โซเดียมเมต้าไบซัลไฟต์ เอทิลแอลกอฮอล์ ฯลฯ สารพัดด้านเคมี เวิลด์เคมิคอล กรุ๊ป พร้อมให้บริการและให้ปรึกษากับลูกค้าทุกท่าน

สนใจสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่

Line ID : @worldchemical
Facebook : https://www.facebook.com/chemical.chiangmai
เว็บไซต์ : www.worldchemical.co.th
โทร : 053 204 446-7